当前位置: 首页 > 人物故事 > 风云人物 > 司马邺

司马邺

(西晋最后一位皇帝)
最后更新于:2024-04-21 23:25:21

<a href=/renwu/2710.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2710.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28012.html target=_blank class=infotextkey>司马邺</a></a></a>                                                                                中文名:司马邺                                                        别名:司马业、司马彦旗                                                        国籍:西晋                                                        民族:汉族                                                        出生地:洛阳                                                        出生日期:公元300年                                                                                                                                    逝世日期:公元318年2月7日                                                        职业:皇帝                                                        在位时间:313年―316年                                                        谥号:孝愍皇帝                                                        年号:建兴司马邺介绍     <a href=/renwu/2710.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2470.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27960.html target=_blank class=infotextkey>晋愍帝</a></a></a>司马邺(300年―318年2月7日),一作司马业,字彦旗,<a href=/renwu/2458.html target=_blank class=infotextkey>晋武帝</a><a href=/renwu/2458.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2458.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27978.html target=_blank class=infotextkey>司马炎</a></a></a>之孙,吴敬王<a href=/renwu/2727.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27864.html target=_blank class=infotextkey>司马晏</a></a>之子,<a href=/renwu/2461.html target=_blank class=infotextkey>晋惠帝</a><a href=/renwu/2461.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2461.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27982.html target=_blank class=infotextkey>司马衷</a></a></a>和<a href=/renwu/2467.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2467.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27923.html target=_blank class=infotextkey>晋怀帝</a></a></a><a href=/renwu/2467.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27994.html target=_blank class=infotextkey>司马炽</a></a>之侄,西晋最后一位皇帝,公元313年―317年在位。司马邺最初过继给伯父秦献王<a href=/renwu/2708.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27849.html target=_blank class=infotextkey>司马柬</a></a>,袭封秦王。永嘉七年(313年),晋怀帝于平阳遇害之后,司马邺于长安即帝位,改元建兴。司马邺即位时,西晋已经没有可以作战的战力;而且长安也没有可用的物资可以与前赵作战。建兴四年(316年)八月,<a href=/renwu/2607.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44097.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44097.html target=_blank class=infotextkey>刘曜</a></a></a>发兵攻打长安,并且切断长安的粮运;晋愍帝在食粮断绝的情况之下于十一月十一日(12月11日)投降汉赵。之<a href=/chaodai/houjin.html target=_blank class=infotextkey>后晋</a>愍帝被送往平阳,封为怀平侯,并且承受身为狩猎队伍的前导以及宴会洗杯子的杂役的屈辱。建兴五年十二月二十日(318年2月7日),被<a href=/renwu/2608.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44033.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44033.html target=_blank class=infotextkey>刘聪</a></a></a>杀害,终年十八岁,葬处不明。人物生平早期经历司马邺最初出继伯父秦献王司马柬为嗣,袭封秦王。永嘉二年(308年),拜为散骑常侍、抚军将军。永嘉五年(311年),汉赵军攻陷洛阳,掳走晋怀帝,司马邺到荥阳密县避难,与舅父荀藩、荀组相遇,自密县南走许颍。豫州刺史阎鼎与前抚军长史王毗、司徒长史刘畴、中书郎李昕及荀藩、荀组等共同谋划送司马邺回长安,刘畴等中途叛变,阎鼎追上把他杀了,荀藩、荀组幸免于难。阎鼎即裹挟司马邺,乘坐牛车,经宛县奔武关,多次遇到山贼拦截,士卒逃散,停留在蓝田。阎鼎告知雍州刺史<a href=/renwu/2583.html target=_blank class=infotextkey>贾疋</a>,贾疋立即派州兵迎接护卫司马邺,到达长安,又使辅国将军梁综帮助守卫长安。永嘉六年九月初三日(312年10月19日),阎鼎等人拥立司马邺为皇太子,登坛祭天,建立宗庙社稷,实行大赦。给贾疋加征西大将军称号,以秦州刺史、南阳王<a href=/renwu/2692.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27885.html target=_blank class=infotextkey>司马保</a></a>为大司马。贾疋讨伐贼张连,被张连杀害,众人推举始平太守麴允兼任雍州刺史,担任盟主,按照朝廷制度,选拔设置官员。登基为帝永嘉七年(313年)四月初一,得到晋怀帝的死讯,举行哀悼祭奠之礼。四月二十七日,司马邺即皇帝位,大赦天下,改年号为“建兴”,是为晋愍帝。任命卫将军梁芬为司徒,雍州刺史麴允为使持节、领军将军、录尚书事,京兆太守<a href=/renwu/2751.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27898.html target=_blank class=infotextkey>索綝</a></a>为尚书右仆射。五月十八日,任命镇东大将军、琅琊王<a href=/renwu/2726.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2726.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27957.html target=_blank class=infotextkey>司马睿</a></a></a>为侍中、左丞相、大都督陕东诸军事,大司马、南阳王司马保为右丞相、大都督陕西诸军事。当时的西晋皇室、世族已从京师洛阳纷纷迁至江南,西晋中原王朝至此名存实亡。建兴三年(315年),晋愍帝多次向丞相司马保征召军队,司马保身边的官员都说:“被蝮蛇咬了手,壮士便截断手腕防止蛇毒蔓延。现在胡人贼寇士气正盛,应当暂时截断陇地的道路来观察事态的变化。”从事中郎裴诜说:“现在蛇已经咬头,头难道也能截断吗?”司马保这才以镇军将军胡崧为前锋都督,等各军集中后进发。<a href=/renwu/2677.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27900.html target=_blank class=infotextkey>麹允</a></a>想护送晋愍帝到司马保那里,索綝说:“司马保得到了天子,一定会放纵他自己的私心。”于是就没有行动。这样长安以西的地区,不再进贡尊奉朝廷,朝廷中的文武百官都饥饿困乏,靠采集野生的谷子来生存。迫降汉赵建兴四年(316年)八月,汉赵刘曜率军围攻长安,长安城内外断绝联系。十月,长安城发生严重饥荒,米价一斗达到黄金二两,并出现人吃人的情况,长安城中一大半人饿死。太仓中有酿酒用的曲饼数十块,麴允将曲饼砸碎熬粥给晋愍帝喝,不久,曲饼也已经吃光了。晋愍帝哭着对麴允说,如今穷困危急到这种地步,外面没有救援,为社稷而死是他所应该的。但想到将士们遭受的磨难,应趁城未陷落而行全身之计,或许可以使百姓免受屠戮之苦。于是命人赶快发书向汉赵投降。十一月十一日,晋愍帝派侍中宋敞向刘曜送上降书,自己乘坐羊车,脱去上衣,口衔玉璧,侍从抬着棺材,出城投降。群臣哭泣呼号,攀援住车驾,拉住晋愍帝的手,晋愍帝也不胜悲哀。御史中丞吉朗自杀。刘曜烧了棺材,接受了玉璧,让宋敞侍奉晋愍帝回宫。十七日,晋愍帝被送往平阳过流亡生活,麴允和群官都跟从到平阳。汉赵皇帝刘聪给晋愍帝加上光禄大夫、怀安侯的称号。十八日,刘聪登殿,晋愍帝在他面前叩头跪拜,麴允看到这种情景,伏地痛哭,然后自杀。受辱遇害晋愍帝投降汉赵后,刘聪对他百般羞辱。建兴五年(317年)十月,刘聪外出打猎,令晋愍帝执行车骑将军的职务,穿着戎服,手执戟矛,在前面开路,百姓聚在路旁观看,有些<a href=/chaodai/jin.html target=_blank class=infotextkey>晋朝</a>遗民故老,看了以后抽泣流涕,刘聪听到后十分厌恶。后来,刘聪又趁宴会时让晋愍帝行酒,洗酒杯,上厕所时又使晋愍帝拿马桶盖,旁边的晋臣多失声哭泣,尚书郎辛宾抱住晋愍帝痛哭,被刘聪杀害。十二月二十日(318年2月7日),刘聪在平阳将晋愍帝杀害,终年十八岁。为政举措晋愍帝继位时,正值永嘉之乱,天下分崩离析,长安城中不满百户人家,房屋坍塌,荆棘成林。朝廷无车马服饰,只能把官衔写在桑木板上作标志而已。军队不过一旅,公私有车四辆,器械缺少,粮饷运输不能接济。外敌横行,京都危急,各地诸侯无献身之志,四方将帅无勤王之举,故使晋愍帝君臣处境窘迫,受辱被杀。历史评价<a href=/renwu/3470.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29466.html target=_blank class=infotextkey>房玄龄</a></a>等《晋书》:①“愍帝奔播之后,徒厕其虚名,天下之政既去,非命世之雄才,不能取之矣!”;②“怀佩玉玺,愍居黄屋。鰲坠三山,鲸吞九服,獯入金商,穹居未央。圜颅尽仆,方趾咸僵。大夫反首,徙我平阳。主忧臣哭,于何不臧!”<a href=/renwu/5127.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/30996.html target=_blank class=infotextkey>王夫之</a></a>《读通鉴论》:①“愍帝之西入长安,必亡之势也。”;②“况素不知兵、徒以名义推奉之愍帝乎?智者知此而已;而愚以躁者,乃挟天子为孤注,而诮人畏沮,不量力,不度势,徒败人国家,岂有救哉!”史籍记载《晋书·卷五·帝纪第五》《晋书·卷一百二·载记第二》《晋书·卷六十四·列传第三十四》《资治通鉴·卷八十八》《资治通鉴·卷八十九》                        赞 踩 相关专题更多 晋朝皇帝列表晋朝(265—420年),是<a href=/ target=_blank class=infotextkey>中国历史</a>上九个大一统朝代之一,分为西晋与东晋两个时期。它上承<a href=/chaodai/sanguo.html target=_blank class=infotextkey>三国</a>,下<a href=/renwu/93.html target=_blank class=infotextkey>启</a><a href=/chaodai/nanbei.html target=_blank class=infotextkey>南北朝</a>,属于六朝之一。两晋总历时一百五十五年,共传十五帝。... 晋朝晋朝(265—420年),分为西晋与东晋两个时期,西晋为中国历史上九个大一统王朝之一,两晋上承三国下启南北朝,其中东晋属于六朝之一。266年司马炎篡魏,建国号为晋,定都洛阳,史称西晋,280年灭东吴,完成统一,后经历“八王之乱”。晋愍帝迁都长安,316年灭西晋,建立了十六个国家,史称“五胡乱华”。317年,晋室南渡,司马睿在建邺建立东晋,东晋曾多次北伐。383年东晋与前秦淝水之战后得到暂时巩固。两晋时期少数民族迁至中原,加强了民族融合,北人南迁,开发了江南地区。两晋总历时一百五十六年。420年,<a href=/renwu/2902.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2902.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28509.html target=_blank class=infotextkey>刘裕</a></a></a>建立宋,东晋灭亡。...        与司马邺相关人物更多                                       司马炎                                                  司马衷                                                  司马炽                                                  刘曜                                                  刘聪                                                  司马柬                                                  司马晏                                                  司马保                                                  麹允                                                  晋怀帝                                                  晋愍帝                   司马邺的故事更多    晋朝皇帝列表2021-05-10历史朝代介绍更多    朝代都城建立者<a href=/chaodai/xia.html target=_blank class=infotextkey>夏朝</a>安邑<a href=/renwu/91.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44648.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44648.html target=_blank class=infotextkey>大禹</a></a></a><a href=/chaodai/shang.html target=_blank class=infotextkey>商朝</a>亳<a href=/renwu/136.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44670.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44670.html target=_blank class=infotextkey>商汤</a></a></a><a href=/chaodai/zhou.html target=_blank class=infotextkey>周朝</a><a href=/chaodai/zhou.html target=_blank class=infotextkey>西周</a>镐京<a href=/renwu/43501.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43501.html target=_blank class=infotextkey>周武王</a></a><a href=/renwu/192.html target=_blank class=infotextkey>姬发</a>东周洛邑<a href=/renwu/203.html target=_blank class=infotextkey>周平王</a><a href=/renwu/578.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/240.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43680.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43680.html target=_blank class=infotextkey>姬宜臼</a></a></a></a>春秋 --战国 --<a href=/chaodai/qin.html target=_blank class=infotextkey>秦朝</a>咸阳始皇帝<a href=/renwu/1064.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43847.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43847.html target=_blank class=infotextkey>嬴政</a></a></a>西楚彭城西<a href=/renwu/43574.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43574.html target=_blank class=infotextkey>楚霸王</a></a><a href=/renwu/988.html target=_blank class=infotextkey>项羽</a><a href=/chaodai/han.html target=_blank class=infotextkey>汉朝</a>西汉长安汉高帝<a href=/renwu/1177.html target=_blank class=infotextkey>刘邦</a>新常安<a href=/renwu/1094.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44218.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44218.html target=_blank class=infotextkey>王莽</a></a></a>玄汉宛城洛阳长安汉更始帝<a href=/renwu/1201.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44174.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/44174.html target=_blank class=infotextkey>刘玄</a></a></a>东汉洛阳汉<a href=/renwu/1165.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43287.html target=_blank class=infotextkey>光武帝</a></a><a href=/renwu/1165.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/1165.html target=_blank class=infotextkey>刘秀</a></a>三国曹魏洛阳<a href=/renwu/1698.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3299.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/33044.html target=_blank class=infotextkey>魏文帝</a></a></a><a href=/renwu/1698.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/1698.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31342.html target=_blank class=infotextkey>曹丕</a></a></a>蜀汉成都<a href=/renwu/1696.html target=_blank class=infotextkey>汉昭烈帝</a><a href=/renwu/1696.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/1696.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31287.html target=_blank class=infotextkey>刘备</a></a></a>东吴建业<a href=/renwu/1700.html target=_blank class=infotextkey>吴大帝</a><a href=/renwu/1700.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/1700.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31337.html target=_blank class=infotextkey>孙权</a></a></a>晋朝西晋洛阳晋武帝司马炎东晋建康<a href=/renwu/2726.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2464.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27987.html target=_blank class=infotextkey>晋元帝</a></a></a>司马睿五胡十六国-见五胡十六国表南北朝南朝刘<a href=/renwu/2155.html target=_blank class=infotextkey>宋建</a>康<a href=/renwu/2902.html target=_blank class=infotextkey>宋武帝</a>刘裕萧齐建康<a href=/renwu/2936.html target=_blank class=infotextkey>齐高帝</a><a href=/renwu/2936.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2936.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28535.html target=_blank class=infotextkey>萧道成</a></a></a>萧梁建康<a href=/renwu/2905.html target=_blank class=infotextkey>梁武帝</a><a href=/renwu/2905.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2905.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28715.html target=_blank class=infotextkey>萧衍</a></a></a>南陈建康<a href=/renwu/2921.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/1824.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31671.html target=_blank class=infotextkey>陈武</a></a>帝</a><a href=/renwu/2921.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2921.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28648.html target=_blank class=infotextkey>陈霸先</a></a></a>北朝<a href=/chaodai/beiwei.html target=_blank class=infotextkey>北魏</a>平城魏<a href=/renwu/3154.html target=_blank class=infotextkey>道武帝</a><a href=/renwu/3154.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3154.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28716.html target=_blank class=infotextkey>拓跋珪</a></a></a>洛阳魏孝文帝<a href=/renwu/28742.html target=_blank class=infotextkey>拓跋宏</a><a href=/chaodai/dongwei.html target=_blank class=infotextkey>东魏</a>邺魏<a href=/renwu/3319.html target=_blank class=infotextkey>孝静帝</a><a href=/renwu/3319.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3319.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28525.html target=_blank class=infotextkey>元善见</a></a></a><a href=/chaodai/xiwei.html target=_blank class=infotextkey>西魏</a>长安魏文帝<a href=/renwu/3299.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3299.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28749.html target=_blank class=infotextkey>元宝炬</a></a></a><a href=/chaodai/beiqi.html target=_blank class=infotextkey>北齐</a>邺齐<a href=/renwu/2941.html target=_blank class=infotextkey>文宣帝</a><a href=/renwu/2941.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2941.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28680.html target=_blank class=infotextkey>高洋</a></a></a><a href=/chaodai/beizhou.html target=_blank class=infotextkey>北周</a>长安周孝闵帝<a href=/renwu/28558.html target=_blank class=infotextkey>宇文觉</a><a href=/chaodai/sui.html target=_blank class=infotextkey>隋朝</a>大兴<a href=/renwu/3399.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/28698.html target=_blank class=infotextkey>隋文帝</a></a><a href=/renwu/3399.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3399.html target=_blank class=infotextkey>杨坚</a></a><a href=/chaodai/tang.html target=_blank class=infotextkey>唐朝</a>长安<a href=/renwu/3597.html target=_blank class=infotextkey>唐高祖</a><a href=/renwu/3597.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3597.html target=_blank class=infotextkey>李渊</a></a><a href=/chaodai/wudai.html target=_blank class=infotextkey>五代十国</a><a href=/chaodai/houliang.html target=_blank class=infotextkey>后梁</a>开封<a href=/renwu/3806.html target=_blank class=infotextkey>后梁太祖</a><a href=/renwu/3806.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3806.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29724.html target=_blank class=infotextkey>朱温</a></a></a><a href=/chaodai/houtang.html target=_blank class=infotextkey>后唐</a>洛阳<a href=/renwu/3824.html target=_blank class=infotextkey>后唐庄宗</a><a href=/renwu/3824.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3824.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29506.html target=_blank class=infotextkey>李存勖</a></a></a>后晋开封<a href=/renwu/3827.html target=_blank class=infotextkey>后晋高祖</a><a href=/renwu/3827.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3927.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3827.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29635.html target=_blank class=infotextkey>石敬瑭</a></a></a></a><a href=/chaodai/houhan.html target=_blank class=infotextkey>后汉</a>开封后<a href=/renwu/1177.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/43359.html target=_blank class=infotextkey>汉高祖</a></a><a href=/renwu/29750.html target=_blank class=infotextkey>刘暠</a><a href=/chaodai/houzhou.html target=_blank class=infotextkey>后周</a>开封<a href=/renwu/3832.html target=_blank class=infotextkey>后周太祖</a><a href=/renwu/3832.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4184.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/3832.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29723.html target=_blank class=infotextkey>郭威</a></a></a></a>十国-见五代十国表<a href=/chaodai/song.html target=_blank class=infotextkey>宋朝</a>北宋开封<a href=/renwu/4219.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4157.html target=_blank class=infotextkey>宋太祖</a></a><a href=/renwu/4219.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4219.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/30010.html target=_blank class=infotextkey>赵匡胤</a></a></a>南宋临安<a href=/renwu/4148.html target=_blank class=infotextkey>宋高宗</a><a href=/renwu/4148.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4148.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29939.html target=_blank class=infotextkey>赵构</a></a></a>契丹辽朝西辽上京汴京虎思斡耳朵辽太祖<a href=/renwu/4179.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29562.html target=_blank class=infotextkey>耶律阿保机</a></a><a href=/renwu/29685.html target=_blank class=infotextkey>辽太宗</a>耶律德光辽德宗<a href=/renwu/29514.html target=_blank class=infotextkey>耶律大石</a>大理国太和城大理太祖<a href=/renwu/3740.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29463.html target=_blank class=infotextkey>段思平</a></a>西夏兴庆府夏景宗<a href=/renwu/4146.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29892.html target=_blank class=infotextkey>李元昊</a></a>金朝会宁<a href=/renwu/42595.html target=_blank class=infotextkey>金太祖</a><a href=/renwu/4147.html target=_blank class=infotextkey>完颜阿骨打</a>中都海陵王<a href=/renwu/41857.html target=_blank class=infotextkey>完颜亮</a>开封金宣宗<a href=/renwu/41992.html target=_blank class=infotextkey>完颜珣</a><a href=/chaodai/yuan.html target=_blank class=infotextkey>元朝</a>大都<a href=/renwu/4387.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29968.html target=_blank class=infotextkey>铁木真</a></a><a href=/renwu/4342.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/29950.html target=_blank class=infotextkey>元世祖</a></a><a href=/renwu/4342.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4342.html target=_blank class=infotextkey>忽必烈</a></a><a href=/chaodai/ming.html target=_blank class=infotextkey>明朝</a>北京<a href=/renwu/4543.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/30576.html target=_blank class=infotextkey>明太祖</a></a><a href=/renwu/4543.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4543.html target=_blank class=infotextkey>朱元璋</a></a><a href=/chaodai/qing.html target=_blank class=infotextkey>清朝</a>盛京北京<a href=/renwu/4930.html target=_blank class=infotextkey>清太祖</a><a href=/renwu/4930.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4930.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31262.html target=_blank class=infotextkey>努尔哈赤</a></a></a><a href=/renwu/4932.html target=_blank class=infotextkey>清太宗</a><a href=/renwu/4932.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/4932.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31261.html target=_blank class=infotextkey>皇太极</a></a></a>同时代人物更多    1<a href=/renwu/2784.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27844.html target=_blank class=infotextkey>王珉</a></a>东晋宰相、医学家、书法家人物介绍1王珉1次查阅2<a href=/renwu/2547.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27901.html target=_blank class=infotextkey>郭璞</a></a>两晋时期著名文学家、训诂学家、风水学者人物介绍2郭璞8次查阅3<a href=/renwu/2728.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/2728.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27989.html target=_blank class=infotextkey>司马昱</a></a></a>人物介绍3司马昱5次查阅4<a href=/renwu/27830.html target=_blank class=infotextkey>谢道韫</a>东晋才女人物介绍4谢道韫3次查阅5<a href=/renwu/2798.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27831.html target=_blank class=infotextkey>王述</a></a>东晋官员人物介绍5王述2次查阅6<a href=/renwu/2896.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31362.html target=_blank class=infotextkey>朱超石</a></a>东晋将领人物介绍6朱超石0次查阅7<a href=/renwu/2539.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/27834.html target=_blank class=infotextkey>弓蚝</a></a>东晋道教学者、著名炼丹家、医药学家人物介绍7弓蚝3次查阅8<a href=/renwu/27959.html target=_blank class=infotextkey>吴猛</a>二十四孝之一的东晋道士人物介绍8吴猛9次查阅9<a href=/renwu/2882.html target=_blank class=infotextkey><a href=/renwu/31304.html target=_blank class=infotextkey>周顗</a></a>西晋护军将军人物介绍9周顗2次查阅10索綝魏晋三大才女之一人物介绍10索綝0次查阅

晋愍帝司马邺(300年―318年2月7日),一作司马业,字彦旗,晋武帝司马炎之孙,吴敬王司马晏之子,晋惠帝司马衷和晋怀帝司马炽之侄,西晋最后一位皇帝,公元313年―317年在位。

司马邺最初过继给伯父秦献王司马柬,袭封秦王。永嘉七年(313年),晋怀帝于平阳遇害之后,司马邺于长安即帝位,改元建兴。司马邺即位时,西晋已经没有可以作战的战力;而且长安也没有可用的物资可以与前赵作战。建兴四年(316年)八月,刘曜发兵攻打长安,并且切断长安的粮运;晋愍帝在食粮断绝的情况之下于十一月十一日(12月11日)投降汉赵。之后晋愍帝被送往平阳,封为怀平侯,并且承受身为狩猎队伍的前导以及宴会洗杯子的杂役的屈辱。建兴五年十二月二十日(318年2月7日),被刘聪杀害,终年十八岁,葬处不明。

人物生平

早期经历

司马邺最初出继伯父秦献王司马柬为嗣,袭封秦王。永嘉二年(308年),拜为散骑常侍、抚军将军。

永嘉五年(311年),汉赵军攻陷洛阳,掳走晋怀帝,司马邺到荥阳密县避难,与舅父荀藩、荀组相遇,自密县南走许颍。豫州刺史阎鼎与前抚军长史王毗、司徒长史刘畴、中书郎李昕及荀藩、荀组等共同谋划送司马邺回长安,刘畴等中途叛变,阎鼎追上把他杀了,荀藩、荀组幸免于难。阎鼎即裹挟司马邺,乘坐牛车,经宛县奔武关,多次遇到山贼拦截,士卒逃散,停留在蓝田。阎鼎告知雍州刺史贾疋,贾疋立即派州兵迎接护卫司马邺,到达长安,又使辅国将军梁综帮助守卫长安。

永嘉六年九月初三日(312年10月19日),阎鼎等人拥立司马邺为皇太子,登坛祭天,建立宗庙社稷,实行大赦。给贾疋加征西大将军称号,以秦州刺史、南阳王司马保为大司马。贾疋讨伐贼张连,被张连杀害,众人推举始平太守麴允兼任雍州刺史,担任盟主,按照朝廷制度,选拔设置官员。

登基为帝

永嘉七年(313年)四月初一,得到晋怀帝的死讯,举行哀悼祭奠之礼。四月二十七日,司马邺即皇帝位,大赦天下,改年号为“建兴”,是为晋愍帝。任命卫将军梁芬为司徒,雍州刺史麴允为使持节、领军将军、录尚书事,京兆太守索綝为尚书右仆射。五月十八日,任命镇东大将军、琅琊王司马睿为侍中、左丞相、大都督陕东诸军事,大司马、南阳王司马保为右丞相、大都督陕西诸军事。当时的西晋皇室、世族已从京师洛阳纷纷迁至江南,西晋中原王朝至此名存实亡。

建兴三年(315年),晋愍帝多次向丞相司马保征召军队,司马保身边的官员都说:“被蝮蛇咬了手,壮士便截断手腕防止蛇毒蔓延。现在胡人贼寇士气正盛,应当暂时截断陇地的道路来观察事态的变化。”从事中郎裴诜说:“现在蛇已经咬头,头难道也能截断吗?”司马保这才以镇军将军胡崧为前锋都督,等各军集中后进发。麹允想护送晋愍帝到司马保那里,索綝说:“司马保得到了天子,一定会放纵他自己的私心。”于是就没有行动。这样长安以西的地区,不再进贡尊奉朝廷,朝廷中的文武百官都饥饿困乏,靠采集野生的谷子来生存。

迫降汉赵

建兴四年(316年)八月,汉赵刘曜率军围攻长安,长安城内外断绝联系。

十月,长安城发生严重饥荒,米价一斗达到黄金二两,并出现人吃人的情况,长安城中一大半人饿死。太仓中有酿酒用的曲饼数十块,麴允将曲饼砸碎熬粥给晋愍帝喝,不久,曲饼也已经吃光了。晋愍帝哭着对麴允说,如今穷困危急到这种地步,外面没有救援,为社稷而死是他所应该的。但想到将士们遭受的磨难,应趁城未陷落而行全身之计,或许可以使百姓免受屠戮之苦。于是命人赶快发书向汉赵投降。

十一月十一日,晋愍帝派侍中宋敞向刘曜送上降书,自己乘坐羊车,脱去上衣,口衔玉璧,侍从抬着棺材,出城投降。群臣哭泣呼号,攀援住车驾,拉住晋愍帝的手,晋愍帝也不胜悲哀。御史中丞吉朗自杀。刘曜烧了棺材,接受了玉璧,让宋敞侍奉晋愍帝回宫。十七日,晋愍帝被送往平阳过流亡生活,麴允和群官都跟从到平阳。汉赵皇帝刘聪给晋愍帝加上光禄大夫、怀安侯的称号。十八日,刘聪登殿,晋愍帝在他面前叩头跪拜,麴允看到这种情景,伏地痛哭,然后自杀。

受辱遇害

晋愍帝投降汉赵后,刘聪对他百般羞辱。建兴五年(317年)十月,刘聪外出打猎,令晋愍帝执行车骑将军的职务,穿着戎服,手执戟矛,在前面开路,百姓聚在路旁观看,有些晋朝遗民故老,看了以后抽泣流涕,刘聪听到后十分厌恶。后来,刘聪又趁宴会时让晋愍帝行酒,洗酒杯,上厕所时又使晋愍帝拿马桶盖,旁边的晋臣多失声哭泣,尚书郎辛宾抱住晋愍帝痛哭,被刘聪杀害。十二月二十日(318年2月7日),刘聪在平阳将晋愍帝杀害,终年十八岁。

为政举措

晋愍帝继位时,正值永嘉之乱,天下分崩离析,长安城中不满百户人家,房屋坍塌,荆棘成林。朝廷无车马服饰,只能把官衔写在桑木板上作标志而已。军队不过一旅,公私有车四辆,器械缺少,粮饷运输不能接济。外敌横行,京都危急,各地诸侯无献身之志,四方将帅无勤王之举,故使晋愍帝君臣处境窘迫,受辱被杀。

历史评价

房玄龄等《晋书》:①“愍帝奔播之后,徒厕其虚名,天下之政既去,非命世之雄才,不能取之矣!”;②“怀佩玉玺,愍居黄屋。鰲坠三山,鲸吞九服,獯入金商,穹居未央。圜颅尽仆,方趾咸僵。大夫反首,徙我平阳。主忧臣哭,于何不臧!”

王夫之《读通鉴论》:①“愍帝之西入长安,必亡之势也。”;②“况素不知兵、徒以名义推奉之愍帝乎?智者知此而已;而愚以躁者,乃挟天子为孤注,而诮人畏沮,不量力,不度势,徒败人国家,岂有救哉!”

史籍记载

《晋书·卷五·帝纪第五》

《晋书·卷一百二·载记第二》

《晋书·卷六十四·列传第三十四》

《资治通鉴·卷八十八》

《资治通鉴·卷八十九》

本文标签: 司马邺

上一篇:司马德文

下一篇:司马顺

版权声明:

本文关于历史人物《司马邺》整理自网络,侵权请联系。

转载请注明出处:https://www.456gushi.com/renwu/28012.html

司马邺的故事